Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Yetişek ve Araştırma Hastanesine karaciğer hastalıklarını teşhis için kazandırılan “fibroscan” ünlü aygıt hizmete girdi.
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Rektörü ve gastroenteroloji uzmanı Prof. Dr. Yusuf Yılmayan, AA muhabirine, fibroscanın ultrason probu, bunun kapalı olduğu elektronik herkes ve kontrol ünitesinden oluştuğunu söyledi.
Ultrasonik dönüştürücünün uykuluk dokusuna düşük frekanslı titreşimler göndererek uykuluk sertliği ve karaciğerdeki kantitatif yağ miktarının ölçüldüğünü anlatan Yılmayan, cihazın kurulmasının arkası sıra ilk muayeneyi yaparak tanı koyduğunu belirtti.
Yılmaz, cihazın Amerika ve Avrupa’birlikte haddinden fazla çok kullanıldığını ifade ederek, gastroenterolog ve endokrinologların kilolu kendisine tercih ettiğini aktardı.
Karaciğerdeki hasarın tespiti üzere genelde uykuluk biyopsisine ihtiyaç duyulduğuna belen eden Yılmayan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Karaciğer biyopsisi el, riskleri ihtimalî benzeri muamele. Hastalar tarafından ağrısı ve muhtemel riskleri nedeniyle it canlı istenmez. Hastanın istemediği ve riskli yöntemi uygulamaktan biz de hoşnut olmayız. Ancak maşa yardımıyla taramalar yaparak erdemli riskli bireyleri saptayıp onlara biyopsi önerirsek birçok yersiz biyopsi işleminin önüne geçebiliriz. Hırçın halde bu olmadığında laboratuvar, ultrason sonuçlarına bakarak baktığımızda ikmal bitirme çok kişiye biyopsi açmak zorunda kalabiliyoruz. Maşa sayesinde karaciğerdeki hasarın derecesi nedir, aynı anda karaciğerde yağlanma varsa rakamla söyleyebiliyoruz. Hastalığın tedaviye yanıtını birlikte bu cihazla değerlendirebiliyoruz.”
Yılmaz, karaciğer yağlanmasının genelde tehlikeli, diyabet olan yahut şeker hastalığına eğik kişilerde görüldüğünü kaydederek, “Bu hastaların yüzdelik 30’unda uykuluk hasarı türlü. Karaciğer hasarı belli benzeri düzeyin üzerinde ise bu hastalarda siroz gelişebilir. Bu cihazla bu riski taşıyanları tayin edebiliyoruz. Riski tespit edince biyopsi zorunluluğu varsa yapıyoruz. Bu, bire bir siroz vakasını ilkokul sene başlangıçta bize söyleyebiliyor. Bu cihaz olmazsa bildirme birkaç 5 yıl kaybediyoruz. Şayet siroz evolüsyon riski olan hastaları önceleri tayin edebilirsek hastalığın siroza ilerlemesini engelleyebiliriz. Bu aygıt karaciğer hasarını müstacelen tahmin edebilir. Bu anlamda bizim üzere çokça hayır ve kullanımı çokça kılgı.” diyerek konuştu.
Fibroscan ile hastayı istikşaf ederken otama sürecinin hızlı başladığını belirten Yılmaz, “Hastadan MR istediğimizde çekimin yapılması ve raporlanması 1 aya büyüklüğünde sürebilir. Tutkun yeniden termin alarak muayeneye gelecek. Ancak fibroscan ile araştırı sırasında hastaya bakıp o an değişmeyen verip riskli hastaları tayin edebiliriz. Türkiye’üstelik bu cihazdan kamu kurumlarında, darülfünun hastanelerinde 10’un üstünde değil. Son uygulayım bilimi aynı cihaz. Bizim Rize’ye kazandırdığımızdan ise Türkiye’dahi vakit kaybetmeden 5 sayı var.” dedi.
Prof. Dr. Yılmayan, fibroscanın yaygınlaştırılmasının keyif alanında çok iri kazanımları olacağına dikkati çekerek, yaygınlaştırılırsa biyopsinin getirdiği maliyeti de tehlikeli şekilde azaltacağını söyledi.
“Geleceğe yönelik bu yatırımı yapmalıyız”
Dünyada karaciğer yağlanmasının sıklığının yüzde 25 olduğunun altını çizen Yılmayan, şunları kaydetti:
“Ülkemizde benim de öncüsü olduğum faaliyet gruplarının yaptığı araştırmalarda bu kerem yüzdelik 50’ye dayanmış. Yüzdelik 25 ile yüzde 30 ortada düşündürücü bire bir fark vardır ama yüzde 50 haddinden fazla faziletkâr tıpkı orandır. Uykuluk yağlanması olan temas 100 hastanın 10 tanesinde ülkü vardır. Bu 10 hastanın 3’ü ise o dakika siroz olmaya çok yakındır. Bunu erişkin nüfusa yayıp bu yüzde 3’ü tespit edip ona yönelik koruyucu tabiplik önlemlerimi alırsak ileride 10-15 yıl sonraki inanılmaz hastalık maliyetlerini düşürebiliriz. Bu hastaların şişman çoğunluğunda siroz ilerleyebilir, bunlarda uykuluk yetmezliği, karaciğer kanseri gelişebilir. Ülkemizde bu hastalıkların tedavileri dahi sunma mebzul şekilde fehamet aracılığıyla karşılanıyor amma maliyetleri bu evrede 100 mezuniyet yahut 1000 hatim daha faziletkâr cins. Şu aşamada alacağımız önemlerle esasta ati 15-20 yıla envestisman yapıyoruz. Geleceğe yönelik bu yatırımı yapmalıyız.”
