Prof. Dr. Merbutiyet Kolaylı: “Ülkemiz aynı bal ülkesi”

KTÜ Haber Literatür Fakültesi Kimya Bölümü Akademisyen Prof. Dr. Bağlılık Kolaylı:

“Türkiye bal çeşitliliği bakımından üstelik dünyanın yeryüzü iyilerinden; Bizdeki kadar bal çeşitliliği olan bir ayrıksı büyüklük bulunmayan”

“Sabık sene yaklaşık 110 bin ton bal üretilirken bu sene henüz hesap yapılmadı ama 150-200 bin ton civarında bal ürettik”

“Türkiye’nin genelinde bal verimi yüksek; Bu yıl bal üreticilerinin yüzü güldü”

“Bal ihracatımız giderek artıyor, hele Ortadoğu ülkelerine Arap ülkelerine bal ihracatımız var”

TRABZON – Karadeniz Ustalık Üniversitesi Marifet Literatür Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Merbutiyet Kolaylı, Türkiye’nin bal üretimi ve bal çeşitliliği itibarıyla dünyanın önde gelen ülkeleri ortada saha aldığını belirterek bu mevsim bal üretimi açısından çok mübarek geçtiğini söyledi.

Bu sene bal üretimi elan tam olarak hesaplanmadığını ancak bu rakamın 150-200 bin ton seviyelerinde olduğunu anlayış ettiklerini belirten Kolaylı, çabucak kestane balında gelgel şartlarından dolayı verimin beş altı olduğunu kaydetti.

Türkiye bulunduğu coğrafi konumundan kıran Asya, Avrupa ve Afrika’nın tamam benzeri intikal noktası olması zımnında ballı bitkiler coğrafyasına bilgili pozisyonda bulunduğunu rapor fail Kolaylı “Bu nedenle Türkiye hem bal üretimi hem üstelik bal çeşitliliği bakımından dünyanın önde mevrut ülkelerinden birisi. Bal üretimi bakımından birinci sırada Çin, ikinci sırada Hindistan üçüncü tam üstelik Türkiye geliyor. Normalde geçen sene kestirmece 110 bin ton bal üretilirken bu sene daha adisyon yapılmadı ancak 150- 200 bin ton civarında bal ürettik. 2022 yılı balcıların haddinden fazla bahtiyar olduğu aynı sene. Çoğu bölgede bal verimi çok yüksekti vakit kaybetmeden kestane balında verim bağan oldu, o da Karadeniz Bölgesinin çok yağış almasından kaynaklandı. Çünkü kestane balı tahminî 2 haftalık bire bir süreçte toplanıyor. O dönemde bazen bölgelerde çokça yağmur olduğu için kestane balı verimi azaldı. Onun dışında özellikle Şarki Rum Bölgesi Erzurum, Gümüşhane, Bayburt, Bingöl, Hakkari’ye doğru gittiğimiz zaman mübarek miktarda bal verimi oldu. Sürekli arıcılarla irtibat halindeyiz, üreticiler bu sene bal üretimi itibarıyla sıradan memnunlar. Karadeniz Bölgesi, Şark Küçük Asya Bölgesi bu sen en ak yazılı bölgelerden. Esasen Türkiye’nin genelinde bal verimi faziletkâr, dolayısıyla bu yıl bal üreticilerinin yüzü güldü bu bakımdan çok mutlular. Türkiye aynı bal ülkesi ve bal çeşitliliği bakımından üstelik dünyanın bildirme iyilerinden. Bizdeki kadar bal çeşitliliği olan ayrımsız devlet yok” dedi.

“Anormal çocuk ağır bağ var”

Türkiye’nin bal ihracatının anbean arttığına dikkat calip Prof. Dr. Görelik Kolaylı, “Bal ihracatımız anbean artıyor, hele Ortadoğu ülkelerine, Fellah ülkelerine bal ihracatı var. Sahadan aldığımız bilgiler birlikte bunu destekliyor. Hele elverişsiz dışından orman gülü balını düz, kullanan ülkeler var. Yeniden sahadan aldığımız bilgilere göre sınırlı dışından çokça irade geldiği tabir ediliyor. Hele Orman gülü balına (acı bal) tıpkısı bent var fakat bu ilginin sebebini tığ bibi çözemedik” diye konuştu.

Orman gülü balının yüzdelik 95 oranında Türkiye’bile üretildiğini vurgulayan Kolaylı, “Orman gülü balı, acı bal yerine üstelik adlandırılıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı satışı durduruldu. Orman gülü balı olarak ta deli bal kendisine bile satılamıyor. Gördüğümüz kadarıyla bu balı el altından çiçek balı diyerek çokça alıp kullananlar var. Bizde gerçekte bu konuda dikkati kaldırmak istiyoruz. Orman gülü balı dünyada yüzdelik 95 oranında Türkiye’birlikte üretiliyor. Türkiye menşeili bal. Bu bal, tıbbı bal olma potansiyeli çokça erdemli. Özellikle faziletkâr gerginlik hastalarının bu balı tüketebilir olması amma balla ilişkin ehliyetli araştırı yok. Bu baldan kaynaklanan zehirlenmeler vakalar var, makaleler çokça yazılmış ancak bu balın tıbbı bire bir bal kendisine kullanılma potansiyeli ile ilişkin tetkikat ensiz” şeklinde konuştu.

“Deli baldan çare yapalım katiyetle değerlendirelim”

Prof. Dr. Bağlılaşım Kolaylı, akademik camiayı balla ilişkin emek yapılmasını tavsiye mektubu ettiklerini belirterek şunları söyledi:

“Malumat insanlarına sesleniyorum; Türkiye’birlikte onlarca eczacılık fakültesi var, farmakoloji birimleri var. Bu balı lütfen alıp değerlendirin. Bu baldan umar yapalım. Bizim özümüz bu bal. Doğu Karadeniz Bölgesi, Garp Karadeniz Bölgesi, Sarp’tan Kırklareli’yle kadar uzanan hatta orman gülü balı ya akman adına ya birlikte değişik çiçeklere karışmış yerine üretiliyor. Amma, yasaklanamaz çünkü orman altı tıpkısı bitki bu balın kıymetini bilemiyoruz. Eksiğimiz, ehliyetli mücahede veri elimizde namevcut. O yüzden akademik camiayı bu balla ilgili emek yapmasını kaynak ediyorum. Tevettür düşürücü kendisine kullanılma potansiyeli erdemli bizim dahi araştırmalarımız var bu konuda. İlaç olması üzere tıpkısı doğal bileşiğin ya dahi bireşimli bileşiğin Faz 1, Faz 2, Faz 3 çalışmalarının yapılması gerekiyor. Bu çalışmalara elan henüz başlanılmadı temel aşamasında icraat. O bakımdan duygulu akademisyenlerin bu konuya eğilmelerini nida ediyoruz. Yabancı ülkelerde balı, temel adına kullanıyorlar, ballı şuruplar üretiliyor. Füru amacıyla, erkân için, yaşlılar için gıda katkı maddesi yerine tamamlayan tababet unsuru namına balı kullanıyorlar. bu haysiyetle bal ilaç olarak ulama maddesi kendisine kullanılıyor. Ağaç bal derman diyemeyiz, buna biz besin yardım maddesi diyoruz.”

“Balın fiyatı arttıkça kalitesi artar, kusurlu tıpkısı karın”

Düzme bal üzerine ara sıra kendilerine şikayetler geldiğini dahi hatırlatan Kolaylı, balın fiyatı arttıkça kalitesinin arttığı yönündeki düşüncenin yanlış olduğunu söyledi. Kolaylı, açıklamalarını şöyle sürdürdü:

“Yapmacıklı bal üzerine bize bile zaman zaman şikayetler geliyor. Genelde tüketiciler balı baktığım ahit bal yapmacıklı midir, değil midir? Kuşkusuz anlayabilirim? Balı koklamayla maalesef anlaşılmıyor mütenevvi analizleri var. birkaç analizde değil mesala prolin değeri yüksekse bu bal kalitelidir. Faydalı, prolin değeri yüksekse evet kalitelidir ancak yüzde beniz kalitelidir anlamına gelmiyor. Çünkü balın içine prolin üstelik katabiliyorlar. Zımnında balda ölçülen 10-15 lime değişken var. O parametrelerin hepsinin kemometrik yerine değerlendirilmesi gerekiyor. Bu yüzden bal kodeksine göre belirleme edilen parametreler ölçüldüğü takdirde balın nitelikli olup olmadığı, yapmacıklı olup olmadığı analizlerle tayin edilebiliyor. Ekincilik Bakanlığı onaylı ballar, evet birlikte arıcıların çokça iyi bildiği güvendiği kimselerden aldıkları ballar kaliteli ballardır. Haddinden Fazla pahalıya satılan ballar Söz Gelişi kilo fiyatı 2 bin 3 bin TL’ye satılan ballar çokça nitelikli ballar diyemeyiz, bu birlikte aynı alacak. Balın fiyatı arttıkça kalitesi artar, yanlış tıpkı us. Ince yıllardır ballarla çalışıyorum temas gün tıpkısı derinti bal geliyor bize amma maalesef 150-200 TL’ye satılması gereken balı 2-3 bin TL’ye satabiliyorlar, bunları birlikte görüyoruz. Efdal fiyatlıdır diye bu bal çok kalitelidir anlamı çıkmıyor. Tüketicilerin bu konuda dahi açıkgöz olması gerekiyor. Anzer balı yüksek fiyatlara satılan bire bir incik. Anzer balının tıpkı ayraç değeri oluşmuştur haddinden fazla bir iki üretilen tıpkısı baldır. Belki bu yıl aynı titrem iki ton üretilmiştir, bu yıl az buçuk henüz eli nimetli geçtiği için. Bu arz kâm meselesi. Elhak Anzer balı coğrafi işaretli olduğundan talepte fazla olunca fiyatı otomatikman artıyor. Buna tıpkı itirazımız bulunmayan, benzer ancak eksantrik çiçek ballarında bunu görüyorum 850 TL, bin TL, bin 500 TL’ye satılıyor.”