SİNAN TARTANOĞLU
Tunceli Düzentileme Gazetesi’nin imtiyaz sahibi Hüsniye Karakoyun ve Mesul Yazı İşleri Müdürü Mahmut Karakoyun için “Tunceli’bile Ilkokul Sayı Portatif Tuvalet için Resmi Açım Töreni Düzenlendi” başlığı ile yayınlanan olgun zımnında, iz tarihinde TBMM Genel Kurulu’ndaki görüşmeleri süren “Sansür Yasası” esbabımucibe gösterilerek suç duyurusunda bulunuldu. Tunceli Cumhuriyet Altını Başsavcılığı, haberin yayınladığı tarihte Sıkı Denetim Yasası’nın yürürlükte olmadığı tespitini yaparak “Haberin yayınlanmasında içtimai sargı ve amme menfaati bulunmaktadır” değerlendirmesiyle “takipsizlik” kararı verdi. Savcılık kararında; “Haberin okuyucunun ilgisini çekmesi üzere can alıcı ayrımsız tabir tarzıyla kaleme alınmıştır. Ancak AİHM içtihatlarında da belirtildiği üzere, özellikle gazeteciler bire bir dereceye kadar ulama hakkına sahiptirler. Malumat içeriğindeki ifadeler, müştekinin öz saygı, haysiyet ve saygınlığını rencide edici boyutta olmayıp, eleştiri niteliğindedir” değerlendirmesi yapıldı.
Tunceli’üstelik, Şark Küçük Asya Projesi (DAP) Mıntıka Kalkınma İdaresi Başkanlığı tarafından yaylacılar üzere yaptırılan ilkokul sayı portatif abdesthane için 12 Teşrinievvel’da resmi açım töreni düzenlemişti. Tunceli İl Hususi İdaresi’nin bahçesine getirilen tuvaletlerin kurdelesini, Tunceli Valisi Mehmet Mualla Özkan, DAP Nahiye Kalkınma İdaresi Başkanı Prof. Dr. Osman Demirdöğen ve İl Özel İdaresi Genel Sekreteri Nazif Saika birlikte kesmişti.
Haberin Tunceli Çalışma Gazetesi ve ZÜMRÜDÜANKA Bilim Ajansı’nda yayınlanmasının peşi sıra, Tunceli Valiliği; yaylalara yerleştirilecek beş skor portatif tuvalet amacıyla kentte düzenlenen resmi törene ilgilendiren, 13 Ekim’üstelik kayıtlı izah yapmıştı. Valiliğin açıklamasında, “Hangi efsus kim ayrımsız hizip yazılmış ve görsel basın organları ile içtimai iletişim araçları hesaplarında hem üretimin artırılması hem dahi üreticilerimizin yaşamının kolaylaştırılması üzere gerçekleştirilen mera ıslahları, tarımsal sulama projeleri, efsanevi içmece suyu tesisleri, plato yolları imal projelerimizin temsilen yapılan küşat ve tanıtım programı çarpıtılmış, üreticilerimiz için yaptırılan mobil hayat konteynerlerinin dahi bulunduğu alanda yapılan program, ‘tuvalet açılışı’ kabilinden gösterilmiştir” denilmişti.
TUNCELİ İL HUSUSI İDARESİ UMUMI SEKRETERİ, YANLIŞLIK DUYURUSUNDA BULUNDU
Tunceli İl Özel İdaresi Genel Sekreteri Nazif Sebep, haberi yapan gazeteciler üzerine yanlışlık duyurusunda bulundu. Törende, gâh zirai ve hayvancılık projelerinin lansman ve temsili açılışının yapıldığını belirten Sebep; izlence kapsamında içlerinde cağ, lavabo ve kılık kıyafet tağyir alanı mevcut hareketli dirim konteynerlerinin üreticiler adına Tunceli Koyun ve Inatçı Yetiştiricileri Birliği’hangi konfirmasyon edildiğini rapor etti.
Sebep; “Gazetenin bu haberi üstüne tıpkısı hizip içtimai iletişim araçları platformlarında bu çarpıtma haberlerin gerçekmiş üzere paylaşıldığını ve çalım aleyhine tıpkısı alacak oluşturduğunu; şüphelilerin kuruma yönelik karalayıcı, temelsiz istinatlar içeren kitap yaparak kamuoyu gözetiminde kurumu ve kurumu temsilen şahsını itibarsızlaştırmaya çalıştıklarını; yapılan gerçeğe aykırı, kurumu ve kendisini basit düşürücü bu haberden etraf şüphelilerden şikayetçi olduğunu…” belirtti.
İLETİŞİM BAŞKANLIĞI, DEZENFORMASYON BÜLTENİNDE DÜZLÜK VERDİ
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, 9-16 Teşrinievvel 2022 tarihlerini havi Dezenformasyon Bülteni’nde “Tunceli’üstelik Beş Skor Seyyar Abdesthane amacıyla Resmi Küşat Töreni Düzenlendi” başlıklı habere dahi yer verdi. Bültende, şu ifadeler kullanıldı:
“Kâh basın işaret organlarında düz alan ve toplumsal medya hesaplarından paylaşılan, ‘Tunceli’da ilkokul sayı seyyar abdesthane için resmi açılış töreni düzenlendi’ iddiası akla yatkın değildir. Görüntüler, Tunceli’bile yıl içerisinde yapımı tamamlanan 15 milyon TL tutarındaki tarımsal sulama projelerinin, efsanevi içme suyu tesislerinin, mera tashih projelerinin, otlak ve yayla yolu projelerinin tanıtımı ile, tamamlanan projelerin temsili açılışına aittir. Izlence dahilinde, yaylalarda üreticilerin yaşamını kolaylaştıracak taşınabilir hayat konteynerlerinin Tunceli Koyun Gâvur Yetiştiricileri Birliğine teslimi da gerçekleştirilmiştir. Konteynerlerin teslimi sırasında çekilen görüntüler çarpıtılarak, ‘abdesthane açılışı’ şeklinde servis edilmiştir.”
MEDYA OMBUDSMANI BİLDİRİCİ: “DEZENFORMASYONLA SAVAŞIM DİYE DEZENFORMASYON YAPMAKTA BEİS GÖRMEMİŞLER”
Medya Ombudsmanı Faruk Bildirici, 21 Ekim 2022 tarihinde “Dezenformasyon Bülteni, fotoğraftaki “WC ve Cağ” levhasını namevcut saydı” başlığı ile yayınlanan yazısında; hem vukuf hem üstelik haberin Dezenformasyon Bülteni’nde vadi alması ile ilgili şu değerlendirmeyi yapmıştı:
“Vilayet açıklaması yetmemiş olacak ki, benzeri birlikte Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’nın haftalık ‘Dezenformasyon Bülteni’nde bu konuya düzlük verildi… İletişim Başkanlığı, haberi yalanlarken hiçbir iddia de ortaya koymuyordu. Oysa ayrımsız törenin hangi amacıyla düzenlendiği açılışı yapan kişinin konuşmasında açıklanmaz mı? O törende da açılışı Tunceli Valisi Özkan yapıyor ve Bülten’üstelik öne sürüldüğü kabilinden içmece suyu, mera ve plato yolu projeleri açıklayıp, tanıtmıyor. Özetle, ‘Yürüttüğümüz zorlamasız tesislerimizin temsili benzeri açılış programındayız’ diye açıklıyor törenin gerekçesini. Projeleri ‘temsil’ üzere oraya konulan ve kurdelesi kesilen da beş tekerlekli konteynır. Da Vali Özkan, “Palas Tesisi” diye niteleyerek adlandırsa da konuşması sırasında arkada görünen beş hareketli konteynırın üzerindeki levhada tıpı tıpına şöyle yazıyor: ‘Tunceli ili gestalt ve 7 ilçesi kurma WC ve banyo yapımı işi DAP Havza Kalkınma İdaresi Başkanlığı aracılığıyla finanse edilmiştir.’ Harbiden konteynırlarda biri alaturka abdesthane, biri da duş bulunan iki departman olduğu görüntülerden da anlaşılıyor. Valinin kurdele kesip ‘Hayırlı olsun’ diye niteleyerek açılışını yaptığı konteynırlar, tuvalet ve banyo! Ama ne hikmetse ‘çekilen görüntülerin çarpıtıldığı’ sav edilen Dezenformasyon Bülteni’ndeki fotoğraflarda bu levhalardaki yazılar görünmüyor! ‘Prefabrik WC ve cağ yapım işi’ yazısının okunmaması üzere özel ceht gösterilmiş. Filhakika bültene bakarsanız, o konteynırlarda hangi abdesthane var hangi dahi banyo. Esasen fotoğrafları çarpıtan bu bülteni hazırlayanlar, yani Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Savaşim Merkezi! Dezenformasyonla uğraş diye dezenformasyon yapmakta zarar görmemişler.”
İKİ GAZETECİ HAKKINDA ANKET BAŞLATILDI
Cürüm duyurusunun arkası sıra, ANKA Fen Ajansı’nda üstelik yayınlanan haber ile ait Tunceli Mücahede Gazetesi İmtiyaz Sahibi Hüsniye Karakoyun ve gazetenin Mesul Abece İşleri Müdürü Mahmut Karakoyun üzerine sormaca başlatıldı. Yanlişlik duyurusunda “hakaret” ve “Sıkı Denetim Yasası’nın” gerekçe gösterildiği öğrenildi. Ancak haberin yayınlandığı tarihte Sıkı Denetim Yasası üzerindeki görüşmeler TBMM Genel Kurulu’nda bitmeme ediyordu.
TAKİPSİZLİK KARARI
Ancak Tunceli Cumhuriyet Başsavcılığı, 19 Ekim 2022 tarihinde kovuşturmaya yer olmadığına karar verdi. Başsavcılığın kararında, şu değerlendirmeler yapıldı:
“TAŞLAMA SUÇU BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMEMESİ…: Kamu görevlileri yahut sivil vatandaşlara yönelik temas kalem bunaltıcı tenkit yahut rahatsız edici sözlerin taşlama suçu bağlamında değerlendirilmemesi; sözlerin meydanda, itibar, onur ve saygınlığı rencide edebilecek nitelikte somut bire bir amel yahut vakıa isnadını veya donatmak fiilini oluşturması gerekmektedir. İnceleme konusu konkre olayda; şüphelilerin sorumluları olduğu genel ağ malumat sitelerinde şikâyetçi ile ait esassız haberler yapılmak kanalıyla müştekinin itibarsızlaştırılmaya ve epey düşürülmeye çalışıldığının sav edildiği anlaşılmaktadır.
RAHATSIZ EDİCİ OLDUĞU ANLAŞILSA BİLE…: Öncelikle belirtilmelidir ki, bilim içeriğinde düzlük verilen ifadelerin tasalı edici olduğu anlaşılsa üstelik haberde saha alan ifadelerin ve veri başlığının; Temel, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarında hususi tıpkı ehemmiyet atfedilen, anlatım özgürlüğü bağlamında değerlendirilmesi gerekmektedir…
BASIN, TOPLUMUN SÖZCÜLERİNDEN BİRİ NAMINA KABUL EDİLMEKTE: … AİHM içtihatlarında; basın, toplumun sözcülerinden biri adina akseptans edilmekte ve herkesin kamuoyunu ilişkin bilgileri kazanma hakkı bulunduğu düşüncesiyle, kamuoyunu ilgilendiren konulara dair bilgelik ve fikirleri vermeyi sağlayan matbuat özgürlüğüne ayrı bire bir ehemmiyet atfedilmektedir.
OLGU İSNADI MI, DERECE YARGISI MI?: AİHM’e göre, öncelikle ifadelerin tıpkısı vakıa isnadı mı yoksa ayar yargısı mı olduğu belirlenmelidir. Çünkü vakıa isnadı kanıtlanabilir tıpkısı başlık iken, benzeri ayar yargısının kanıtlanmasının istenmesi da ifade özgürlüğüne engelleme sayılabilecektir. Yargılamaya laf olan ifadeler şayet bire bir değer yargısı içermekte ve konkre benzeri olgu isnadından bahsedilemeyecekse, derece yargılarını destekleyecek yeterli tıpkısı altyapının kâin olup olmadığı AİHM marifetiyle ayn uğrunda bulundurulmaktadır. Çünkü ayar yargılarının da muhtemelen düzeyde olgusal ana içermesi gerektiği kabul edilmektedir. Mavera yandan, hiçbir veriye yalın kat ve tek altyapısı bulunmayan bire bir ayar yargısı AIHM marifetiyle bile anlatım özgürlüğü sınırları içerisinde kabul görmemektedir. Vakıa isnadı içeren ifadeler konusunda ise, sunu azından ilk bakışta emin sâdır beyyine sunulması gerektiği akseptans edilmektedir. Tabiatıyla kim, bu deliller sunulamadığı takdirde, AİHM, iddiaların gerçekliğinin kanıtlanmasını beklemektedir.
HABERİN YAYINLANMASINDA, SOSYAL İLGİ VE KAMU YARARI BULUNMAKTADIR: Serencam yerine, gazeteci olan şüpheliler marifetiyle haberde geçer ara sıra ifadeler somut benzeri olguya işaret etmekle birlikte bilgelik içeriğindeki bilgilerle farklı kişilerin aldatılmasının amaçlandığına ait tıpkısı kanıt bulunmamaktadır. Bunun yanında, haberin yayınlanmasında içtimai bağ ve amme menfaati bulunmaktadır.
GAZATECİLER BİR DERECEYE KADAR ARTTIRMA HAKKINA SAHİPTİRLER: Haberin okuyucunun ilgisini çekmesi için azrail tıpkı tabir tarzıyla kaleme alınmıştır. Ancak AİHM içtihatlarında birlikte belirtildiği amacıyla, hele gazeteciler ayrımsız dereceye büyüklüğünde abartma hakkına sahiptirler. Selen içeriğindeki ifadeler, söylendiği meydan ve ant unsurları üstelik gözetildiğinde müştekinin öz saygı, izzetinefis ve saygınlığını rencide edici boyutta olmayıp, tenkit niteliğindedir. Kontra düşünülecek olursa, suçla korunmak maksut değer ötede bir şekilde genişleyecek ve anlatım özgürlüğünü civar plana çıkaran cihanşümul ülfet düşüncesiyle bağdaşmayan bire bir istimara anlamına gelebileceği anlaşılmakla…”
“YASA YÜRÜRLÜKTE OLMADIĞI İÇİN…”
Savcılık takipsizlik kararında, ayrıca Tunceli İl Hususi İdaresi Genel Sekreteri Nazif Sebep’ın yansıtma üzerinden; genel ağ medyası ve sosyal medyaya eskimemiş yaptırımlar öngören ve kamuoyunda “Sıkı Denetim Yasası” yerine bildik yasa ile ilgili birlikte şu değerlendirmeyi yaptı:
“Tekrar 7418 Basit Matbuat Kanunu ile Ara Sıra Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına dair kanunun Resmi Gazetede yayınlandığı tarihin 18.10.2022 tarihi olduğu… Kanunlar ayaklık namina Resmi Gazetede yayımlandıkları ahit yürürlüğe girerler. Ama yürürlük maddesinde henüz istikbal tıpkı güneş gösterilmişse o tarihte yürürlüğe girerler. Kanunun ne tarihte yürürlüğe gireceği belirtilmemiş ise Resmi Gazete’da yayınlandığı günü izleme fail günden itibaren 45 çevrim sonraları yürürlüğe girer. Yanlişlik tarihinin 13.10.2022 tarihi olduğu nazara alındığında 7418 Mahdut Matbuat Kanunu ile Bazı Kanunlarda Uymazlık Yapılmasına Dair Yasa daha yürürlükte olmadığı üzere ayrıca ilişik kanun hükümleri göre aynasız üzerine kıymetlendirme yapılmadığı anlaşılmakla şüpheliler için atılı suçun kanuncu unsurlarının oluşmaması cihetiyle kamu adına kovuşturmaya vadi olmadığına değişmeyen verildi.”
Görüntü: ARŞİV
