Dünyanın en it canlı, riskli ve ilginç mesleklerinden birini fail uran dalgıçları, sualtında boyadan kaynağa, inşaattan çukur açmaya büyüklüğünde dayanıklı çokça görevi hesabına getiriyor.

Zorlu meslekler sıralamasında bildirme üstlerde kayran kayran sanayi dalgıçlığı, Türkiye’de mütenevvi üniversitelerde açılan sualtı teknolojisi bölümleriyle akademik eğitimi dahi olan tıpkısı iz kolu oldu.

Üç tarafı denizlerle çevrilmiş Türkiye’dahi degaje aynı hisse senedi sahasına sahip olan endüstri dalgıçlığı, ayrımsız ayağı suda olan devasa projelerin da muhteşem ayrımsız parçası haline geldi.

Dışarıdan bakıldığında vahim üzere görünse de lazım eğitimler, donanımlar ve güven tedbirleri alındığında uzmanına göre karada hareket yapmaktan tıpkı farkı sıfır uran dalgıçlığı, mütenevvi sektörlerin ihtiyacına koşut ilerleyici yıllarda istihdam alanı henüz dahi büyüyecek mesleklerden biri yerine görülüyor.

Türkiye’deki büyük projelerde kayran almış Hakan Aykanat ile Amil Toygar ve meslekte yolun başında olan Durakhan Efe, uran dalgıçlığına tevessül hikayelerini ve mesleğin zorluklarını AA’evet anlattı.

Komşusundan etkilendi uran dalgıcı oldu

Endüstri dalgıcı Melik Aykanat’ın hikayesi, gençken ayrımsız sokakta oturan ve gelişim üzere sonsuz yurt dışına gidip gelen aynı endüstri dalgıcı komşusuyla başladı. Bu mesleğe nikbet duyduğunu anlattığı komşusu, Aykanat’ı patronuyla tanıştırdı. O günden sonradan Aykanat için alelacayip aynı dünyanın kapıları aralandı.

Mesleği sayesinde birçok ülkeye gitme imkanı bulan Aykanat, sefine kurtarma, batık sefine çıkarma, deniz inşaat işleri, tesislerde bakım tamir işlerinin birlikte aralarında 1915 Çanakkale Köprüsü, Galata Köprüsü, Metro Intikal Köprüsü ve Unkapanı Köprüsü’nün bile vadi aldığı inşaatlarda çalıştı.

Su altında boyadan kaynağa, inşaattan çukur açmaya büyüklüğünde pek haddinden fazla görevi yerine getiren Aykanat, denizde, barajda, üretimlik havuzlarında, silolarda meydana mevrut evgin olaylara üstelik müdahale etti.

“Kimi Vakit görmeden çalışıyoruz”

Görmüş Geçirmiş endüstri dalgıcı Amil Turgay ile kolektif kurdukları şirketle sualtında sayısız işe imza atmaya bitmeme eden Aykanat, uran dalgıçlarının genelde vabeste alanda, kimi vakit dumanlı, bulaşık sularda arada bir de ortada olmaksızın çalıştığını tabir etti.

Aykanat, “Yıllar sonra böyle benzeri yetiniz gelişiyor. Hiçbir molekül ortada olmaksızın cıvata takıp, söküp montaj yapabiliyoruz. Akıntının haddinden fazla olduğu, ‘Burada bu yapılır mı?’ denilen işleri yapıyoruz. Bittabi bu biraz sevmekle ait. İnsanlar sabahleyin yüzünü yumak amacıyla kombiyi açarken, bizim mesaimiz sabahın sekizinde buz kabilinden suyun içre başlıyor. Sevilerek yapılacak ayrımsız hareket.” dedi.

“Sanayi dalgıçlığı sportif dalgıçlığın üstünde”

Uran dalgıçlığının çok kırıcı aynı aksiyon olmasının birlikte çokça emniyetli ayrımsız hareket olduğunu dahi belen eden Aykanat, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Scuba dalgıçlık, erkin plonjon, zıpkınla plonjon… Bunlar bizim işimizle tek alakası olmayan şeyler. Bire Bir balık adam ‘Eğitmenim’ diyerek gelip bizim işi yapamaz. Çünkü onun yaptığı eğitmenlik, sportif dalışçılara makul tıpkısı eğitmenlik. Bizim işin eğitmenliği alelacayip. Çünkü bizim işin içinde dalgıçlığı öncesinde yiyip yutmanız gerekiyor. Ondan sonraları dalgıçlığın yanında hareket yapabilir duruma gelmeniz gerekiyor. Yani elinizin açacak tutması, aşağıda bire bir şeyler yapıyor olmanız lazım. Bittabi bunun yanında dalgıçlık birlikte bilmeniz geçişsiz ki bunları abat rahat yapabilesiniz. O yüzden sportif dalgıçlık haddizatında bu işin temelinde, endüstri dalgıçlığı bu işin üzerinde. Bu sebepten endüstri dalgıçlığı daha de çokça inanma gerektiriyor. Çünkü alışılagelen sportif dalışta başınıza baret takmanız, üstünüze cankurtaran yeleği giymenize lazım bulunmayan amma sanayi dalgıçlığında ayağınıza polat burunlu başmak giymeniz birlikte gerekiyor. Zira ayağınıza aynı husus düşebilir. Sportif dalışta böyle bire bir riskiniz yok. Aşağıda yalnız sizi bekleyen özdek adamakıllı balıklar. Bizde bar, balçık, yağ, lağımsa geriz, yakıtsa mahrukat…”

Aykanat, hisse senedi yaparken emniyeti en son seviyede tuttuklarını dile getirerek, “Aşağı inerken yer birkaç üç hava kaynağıyla iniyorum, sportif plonjon sadece sırtındaki tüple iniyor. Benim tüpüm aşağıda bitebilir, tek sıkıntı bulunmayan. Süpervizörüm yukardan başka bir vanayı açtığı anda ego yine havayla buluşabiliyorum. Amma diğer balık adam eğer yanı sıra hava kaynağı sağlayabilecek benzeri body yoksa zor durumda kalabilir.” diye konuştu.

Yurt dışına çevrik ayrımsız çığır

Türkiye’de bazı üniversitelerde 2 almanak sualtı teknolojileri bölümlerinden çıkışlı olanların stajlarını tamamlayıp uran dalgıçlığı firmalarında mesleğe başlayabildiğini anlatan Aykanat, antrparantez balık çiftliklerinde, gemi hizmetlerinde, sefine kontrol, hizmet ve onarımlarında, tersanelerde, marinalarda, otellerde, bahir temizliğinde görev yapabildiğini üstelik söyledi.

Aykanat, yüzlerinin bu meslekte az buçuk güçlükle dışına çevrilmiş olduğunu zira orada imdi heveslendirme bulabildiklerine değinerek, Türkiye’de teknolojik yerine yetemedikleri işlerde ecnebi firmaların devreye girdiğini aktardı.

“20 ile 3 saat beyninde mütebeddil dalışlar yapıyoruz”

İş temposunun ağırlığı dolayısıyla sanayi dalgıçlarının sportmen kabil yaşaması gerektiğini anlatan Aykanat, uran dalgıcının bir gününü şöyle anlattı:

“Sabahleyin anlaşılan bire bir mesaimiz var. Mesainin ortamında sizin plonjon yapacağınız aynı müddet var. Dalışın uzun boylu göre bu suret iki dalışa kadar çıkıyor. Normalde biricik dalışta gününüz bitiyor. Dalış yapacağınız saat, derinliğe göre belirleniyor. 20 dakikalık dalışlarla, 3 saat beyninde değişen zamanlarda dalışlar yapıyoruz. Dalışlarımız gücük ve bizim işimizde çokça coşku olamaz. Balıklar bizim yanımızdan zarif amma bizim gözümüze hiç takılmaz. Zira tığ işimize odaklıyızdır. Aşağıya indiğim ant benim gözümde cıvata sıkacaksam yemeden içmeden cıvata evet. O rütbe odaklanarak iniyoruz aşağıya. Sonraları dalışınız bittikten sonraları tazyik odasına giriyorsunuz. Gerekmiyorsa 30-40 zaman büyüklüğünde dinlenip sonradan farklı plonjon eden arkadaşa müzaheret ediyorsunuz ve beraber mesainizi bitiriyorsunuz. Gününüz böyle geçiyor.”

Aykanat, Türkiye’birlikte endüstri dalgıçlığı alanındaki birçok firmada çalıştığını ve işin şüphesiz yapıldığını öğrenme imkanı bulduğundan bahsederek, dünyalık kazandıkça işine envestisman yaptığını söyledi.

İyi tıpkı ekiple çalışmanın kişiyi ferah yerlere getirdiğini, ekibi bereketli bir ekipmanla tıpkısı araya getirmenin bile yarar sağladığını nâkil Aykanat, “Zira denizin ortasında tıpkısı şeyiniz nakıs olduğu zaman bire bir nalburdan gidip ayrımsız madde alamıyorsunuz. O an orada çözmeniz gereken şeyler bunlar.” dedi.

Arkadaşlarını hareket kazasında kaybetmenin üzüntüsünü yaşarken, tarihi işlere dahi şahitlik etmenin balaban esenlik verdiğini anlatan Aykanat, “Bana bakarak eli açacak markajcı, aklı durumunda, kendine bilgili eş, koca herkesin yapabileceği tıpkı hareket. Bizim işin haddinden fazla değişik dalları var. Almaç de çekiyoruz, plonjon amirliği üstelik yapıyoruz, operatör yerine basınç odalarımızı kullanıyoruz. Bu işe takkadak çamurun içre hizmet etmek namına bakmaya lüzum namevcut, biz sonuçta aksiyon seçen tarafta değiliz. Ne geliyorsa onu yapıyoruz. Zaman burada çamurda çalışıyorsak erte Antalya’dahi plajda bile çalışabiliriz.” ifadelerini kullandı.

Independenta batığı çığır hayatına taraf verdi

Sanayi dalgıcı Amil Toygar bile Toroslar’dahi yaşayan 8 çocuklu benzeri ailede büyüdüğünü, gelişigüzel yerde sigortalı çalışmayı tayf ederek 18 yaşında İstanbul’a geldiğini dile getirdi.

Independenta batığı çalışmasında işe başladığını belirten Toygar, mesleğe bidayet hikayesini şöyle anlattı:

” Kadıköy’da Independenta batığı vardı. 1979 yılında batmıştı bu tanker. İşsiz kaldım. Dalgıçların hortumunu yilbik işe başladım. Hem çalıştım hem okudum. Üniversiteyi üstelik orada bitirdim. Dalgıçların hortumunu tutarken bu gelişim beni çokça sardı ve çok zevkliydi. Toroslar’dan geldim, parası birlikte güzeldi zımnında. Dedim kim imdi çıktı bu işi yapayım.”

Turgay, o günden sonraları Artvin’den Rize’ye kadar Türkiye’nin bilcümle karasularında hem rahatlama hatlarında çalıştığını hem bile çekik gemileri çıkardığını aktardı.

Turgay, iz hayatı süresince kestirmece 40 büyüklüğünde çekik gemi çıkardığını dile getirerek, şöyle bitmeme etti:

“Tabii bunların ayrımsız kısmı hurdaydı, saflık adınaydı, benzeri kısmı limanların açılması adınaydı, tıpkı kısmı bile artık devletin limanlarını kapattığı yerlerde kurtarma amaçlıydı. Sonraları baktım ki dünyada dahi böyle sunturlu işler var. 22 talih dolaştım. Yaklaşık 7-8 tanesinde bile pir amal yaptım. en üst geldiğimiz dideban da şu anda Silivri. Yaş 57 tığ hala bitmeme. Bibi kimi vakit kontrollerde ve keşiflerde dalıyorum. “

Türkiye’dahi 5 üniversitede sualtı teknisyenliği bölümünün olmasının bir kazanım olduğunu rapor eden Toygar, “Dünyada bu mesleği fora etmek isteyenleri, 6 ayda vakit kaybetmeden küçümseyici adına yetiştirip ve sertifikalandırıyorlar. Türkiye’bile bu alanda terbiye kayran öğrencilere şevket katkısıyla iyice eğitimler verilse aslında tığ dalgıç ihracatı işleyen benzeri mutluluk konumuna geliriz. Fakat teoride iyiyiz, pratikte zayıfız.” diye konuştu.

Plonjon yapmadığını fakat ekibinin zorlandığı benzeri yerde suya dalıp taharri ve irfan yaptığını nâkil Toygar, ekibinin anlattıklarını sadece kağıt üstünde görmediğini, gözüyle görerek onları yönlendirdiğini belirtti.

Üniversiteden sonradan uran dalgıcı adına mesleğe başladı

Mesleğin başında tendürüst benzeri uran dalgıcı olan Durakhan Ağabey ise babasının Çanakkale’deki dalış okulunda eğitim bilimi almaya başladığını kaydetti.

Hayatta herhangi bir devir babasını benzer aldığını ancak bu meslekle uğraşan büyüklerinin de tavsiyesiyle uran dalgıçlığı üzere Rize Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesinde sualtı teknolojisi bölümünde yetişek gördüğünü tabir eden Efe, mezun olduktan sonra nitelikli uran dalgıcı namına mesleğe başladığını anlattı.

Yaklaşık 2 yıldır meslekte olduğunu dile getiren Kabadayı, “Birçok aha çalıştım ama genişlik etkilendiğim işlerden biri şu an çalışmaya devam ettiğim Silivri Vadi Altı Doğal Gaz Ambarlama Tesisi Projesi oldu. Uran dalgıçlığının birlikte dışarıda halat, hortum işlerine ve dalgıcın giyinmesine birlikte havari oluyorum.” dedi.

Kendi bölümünden mezun bir nice öğrencinin bu mesleği ilerletemediği ya bile ayrımlı tıpkısı dalla uğraştığından bahseden Ağabey, sözlerini şöyle tamamladı:

“Endüstri dalgıçlığı çok riskli ama benzeri o kadar de dörtköşe tıpkı iz. Ego birçok arkadaşıma uran dalgıçlığını öneriyorum. Piyasada az buçuk henüz bu alanda etkin âdem olması gerekiyor. Benim ayrımlı belgelerle bu işi dünya çapında yapabilme hedefim var. Hakeza ayrımsız ekiple gitmek özellikle haddinden fazla fena hâlde. Türkiye’nin arz gür dalgıçlarıyla bu arada çalışıyorum diyebilirim. Kâffesi birbirinden görmüş geçirmiş. Aralarındaki yer tendürüst yaşama ego olduğum ant biraz henüz bana belletmen yaklaşıyorlar. Elimden tutuyorlar. Rahat olmamı söylüyorlar. Ara Sıra işlerde yardımcı oluyorlar. Onlara üstelik antrparantez teşekkürname ediyorum.”