Hazne ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, “Erkin çevre ekonomisi ilkelerini da gözeterek envestisman, istihdam, üretim ve ihracatı odağına kayran politikalarımızla munzam kızıl üretimi artırarak Türkiye’yi global hazırlık zincirlerinde eğin sıralara taşıyacağız.” dedi.

Nebati, Brüksel temasları kapsamında Avrupa Parlamentosu (AP) Dış İlişkiler Komitesi’nde hususi çağrılı olarak “Global Müphemlik Döneminde, Yeni Olanaklar ve Çözümler: Türkiye Iktisat Modeli” mevzulu panelde konuştu.

Türkiye’nin KEZ’ye aday büyüklük adına, Kontak ile ayrıntılı yıllara raci konuşu, siyasi ve içtimai çokça taraflı ilişkilere ehil olduğunu anımsatan Nebati, “Alelhusus geçtiğimiz son 5 yılda AB katılma müracaat sürecimiz ve ilişkilerimizde yaşanan tıkanma, bizlerin istem ettiği tıpkı görünüş değildir. AKARSU’ye bilcümle üyelik, Türkiye’nin önemli dış siyasa hedefi olmaya devam etmektedir. Lüzumlu global, lüzumlu lehçe düzeyde yaşanan gelişmeler de Türkiye-DENIZ birlikteliğinin önemini yeniden gözler önüne sermiştir.” şeklinde konuştu.

Türkiye’nin önemi vurgusu

Türkiye’nin; barhana konusundaki etkin iş birliği, erke ve azık güvenliği konusundaki katkıları ve jeopolitik konumuna ilişkin yerine SUTAŞ’nin güvenliğine yaptığı konkre katkılara dikkati çeken Bitkisel, “Salgın ve Rusya- Ukrayna savaşının yarattığı zıt şoklar alelhusus Türkiye’nin Avrupa üzere önemini bir posta elan ortaya koymuştur.” ifadesini kullandı.

Bitkisel, Türkiye’nin; coğrafi konumu, Avrupa’ya yakınlığı, cemaat olduğu fiziksel ve teknolojik altyapısı, gailesiz ve nitelikli iş gücü ile global hazırlık zincirleri açısından ciddi tıpkı ülke olduğunu vurguladı.

Türkiye’nin, SU’ye yer fazla katkıda bulunabilecek namzet ülke konumunda olduğunu tamlayan Nebati, AB ile halihazırda sürdürülen hareket birliğinin soy potansiyelinin altında kaldığını kaydetti.

Nebati, “İlişkilerimizin esas potansiyelini ortaya çıkarmanın yolu ise elbet katılım perspektifinin güçlendirilmesinden ve müzakerelerin canlandırılmasından geçiyor. Türkiye’nin her soy engele rağmen sabırla ve kararlılıkla sürdürdüğü KEZ’ye yekpare üyelik sürecinin yapıcı ayrımsız yaklaşımla teşvik edilmesini ve diyalog mekanizmalarının baştan canlandırılmasını bekliyoruz.” diyerek konuştu.

Geçtiğimiz sene salgının etkileri azalırken, Rusya-Ukrayna savaşının küresel tutum üzerinde yeni ayrımsız şoka bozukluk olduğuna belen fail Bitkisel, emtia fiyatları artarken, tedbir zincirlerinde bozulmalar gözlendiğini, enflasyondaki yüksek seyrin kalıp bankalarını mülk politikalarını sıkılaştırıcı adımlar atmaya atıf ettiğini anımsattı.

Nebati, bahis konusu gelişmeler sonucunda dünyadaki finansal koşulların sıkılaştığını, küresel riziko iştahının azaldığını ve sakinlik olasılığının yükseldiğini anlatım etti.

Sonuç dönemde emtia fiyatlarında düşüş ve birçok ülkede enflasyonda yaşanan zirvenin arkası sıra benzeri miktar göçük gözlendiğini nâkil Bitkisel, mali koşullar iyileşirken, önde mevrut ekonomilerin resesyon olasılığında de düşüş görüldüğünü kaydetti.

Bitkisel, “Sabık sene tam bu dayanabilen koşullara cebin uygulamaya aldığımız Türkiye Iktisat Modeli, Türkiye’ye başmaklık faktörleri ve iktisadi dinamikleri dikkate kayran heterodoks tıpkı yaklaşım sergilemektedir. Kovid-19 salgını sırasında ve sonrasında bakir küresel iktisadi ortamın ortaya çıkardığı iç ve aut dinamikler, jeostratejik şartlar, eski deneyimler ve fırsatları içeren birçok hususu dikkate aldık.” şeklinde konuştu.

“Azade çevre ekonomisi ilkelerini de gözeterek yatırım, istihdam, istihsal ve ihracatı odağına düz politikalarımızla melfuf zer üretimi artırarak Türkiye’yi toptan tedbir zincirlerinde ense sıralara taşıyacağız” diyen Vekil Bitkisel, Türkiye Ekonomi Modeli’nin; makroekonomik, finansal ve kıymet istikrarını eş anlı olarak sağlamanın birlikte ekonominin sürdürülebilir ve dosdoğru büyümesini amaçladığını kaydetti.

“Türkiye ekonomisi hangi büyüklüğünde mukavim olduğunu göstermiştir!

Nureddin Bitkisel, “Toptan ekonomi açısından çok sağlam güzeşte aynı dönemde Türkiye ekonomisi hangi kadar mukavim olduğunu göstermiştir. Türkiye, bu süreçte aceleci ve ateş parçası toparlanma kabiliyeti sergilemiş ve özge ülkelerden artı yönde ayrışmıştır.” ifadelerini kullandı.

Türkiye’nin 2022 yılının ilk 3 çeyreğinde yüzde 6,2 büyüyerek kıvrak ve muvazeneli tahaccüm görünümünü sürdürdüğünü, G20 ülkeleri beyninde bildirme hızlı büyüyen ekonomilerden biri olduğunu vurgulayan Bitkisel, “Bu gelişmelerde akva iktisadi temellere sahip olmamız, meri deli dolu politikalar ve 2021 yılı ara ayında hayata geçirdiğimiz Türkiye Tutum Modeli çalışkan olmuştur.” dedi.

Nebati, büyüme potansiyelinin artması açısından önem sunma eden makine ve donatı yatırımlarında kesintisiz nema sürecinin 12 çeyreğe çıktığına bel ederek, “Erdemli büyüme performansımızın genişlik majör bileşenlerinden biri üretim olup sanayileşmeye balaban ehemmiyet atfediyoruz.” ifadesini kullandı.

“Türkiye Iktisat Modeli’miz ile enflasyonla mücadelede âdem odaklı tıpkı yaklaşım ortaya koyuyoruz”

Kaynak ve Maliye Bakanı Bitkisel, “Türkiye Tutum Modeli’miz ile enflasyonla mücadelede eş odaklı bir yaklaşım ortaya koyuyoruz. İşsizliği artırabilecek ve hesaplı aktiviteyi yavaşlatacak sıkılaşma adımlarının aksine, yatırım, istihdam, istihsal ve ihracatı mihrak noktasına alan politikaları devreye aldık ve uyguluyoruz.” diye konuştu.

Bitkisel, hep küresel olumsuz koşullara karşın Türkiye modelinin, çıktılarını bir sene üzere gelişmemiş aynı sürede göstermeye başladığını kaydetti.

“Türkiye’dahi istihdam edilen birey sayısı, müstevli öncesinin da oldukça konusunda çıkarak tarihi faziletkâr seviyeye ulaştı”

Büyüme, envestisman ve dış satım artışları sayesinde Türkiye’bile istihdam edilen dirilik sayısının salgın öncesinin da az çok konusunda çıkarak tarihi faziletli seviyeye ulaştığını aktaran Bitkisel, “Üretimdeki iyileşmenin birlikte istihdamda de işlek toparlanma kaydedilmiş olup müstevli öncesi bakarak istihdam artışı ABD ve KEZ’deki artışın oldukça üzerinde seyretmiştir.” dedi.

Bitkisel, bahis konusu iyileşmelere karşın bulunan seviyelerin yeterli olmadığını, kadınların ve gençlerin gelişim gücü piyasasına erişimlerini daha dahi artırmayı hedeflediklerini söyledi.

“Müstevli öncesine nazaran Türkiye ihracat hacmini yeryüzü aceleci artıran ülkelerden biri olmuştur”

Nureddin Bitkisel, Türkiye’nin ihracatının, Türkiye Tutum Modeli doğrultusunda düzenlenen seçmeli emniyet politikası ve ayrıksı müzahir adımlarla artmaya bitmeme ettiğini belirterek, “Ticaret ortaklarımızdan mevrut dinç kâm ve ihracatçılarımızın müstevli döneminde global tedbir zincirlerinde yaşanan sorunları avantaja dönüştürmesinin etkisiyle geçtiğimiz yıl ihracatımızı rekor seviyeye taşıdık.” dedi.

Müstevli öncesine nazaran Türkiye’nin ihracat hacmini yeryüzü hızlı zait ülkelerden biri olduğunu vurgulayan Nebati, Türkiye’üstelik salgın döneminde global ölçekte beis gören turizm sektörünün bile dünya ortalamasının üstünde bire bir toparlanma hızı gösterdiğini kaydetti.

“Ülkemiz, turizmde dahi Rusya-Ukrayna savaşına rağmen tarihi zirveleri görüyor”

Kaynak ve Maliye Bakanı Bitkisel, “Üretim ve ihracatta rekorlar kaydeden ülkemiz, turizmde de Rusya-Ukrayna savaşına karşın tarihi zirveleri görüyor. Turizm gelirlerinde değerli yılımız olan 2019’un birlikte üzerine çıkacağız.” dedi.

Güçlü ihracat ve turizm gelirlerine karşın yüksek erke ve değerli ithalatı zımnında 2022 yılında akan amal açığının artım gösterdiğini kaydeden Bitkisel, erke ve zer dış dengenin ise 2021 yılına nazaran iyileşerek efdal oranda fazlaya döndüğünü söyledi.

“Bu yıl enflasyonun yetişkin ölçüde gerilemesini bekliyoruz”

Bitkisel, “Enflasyonla mücadelede nema ve istihdamı dahi gözeten bir duruş sergiliyoruz. Küresel mal fiyatlarındaki normalleşme ve KKM’nin katkısıyla döviz kurunda sağlanan muvazene ile kasım ayında düşüşe başlayan yıllık enflasyonun bu eğilimi mabeyin ayında bile artarak bitmeme etti. TÜFE enflasyonunda düşüş eğilimi güçlenmiş olup, bu yıl enflasyonun cesim ölçüde gerilemesini bekliyoruz.” diyerek konuştu.

Tahıl Koridoru’nun önemi

Nureddin Bitkisel, Türkiye’nin barışçıl müşavere platformlarına ve güvenli hububat koridorları oluşturmadaki katkısına belen ederek, şunları kaydetti:

“Bu süreçte Sayın Cumhurbaşkanımızın izlediği Şef Diplomasisi yardımıyla Hububat Koridoru’nun açılmasının ve global azık sunu güvenliğinin sağlanmasının etkisini bile vurgulamak isterim. Böylecene ehliyetli gıdaya erişim problemi ateş parçası birçok ülkenin şanlı ölçüde rahatlamasını sağlamış olduk. Türkiye’nin azimli diplomatik çabaları sayesinde 24 Familya bakımından Karadeniz Hububat İnisiyatifi ile Ukrayna limanlarından kestirmece 18,5 milyon titrem tahıl ve diğer azık maddesi taşınmıştır. Bu çabalarımızın sonuçlarını, enflasyonun sonuç dönemde gerilemesinde ve küresel düzeyde mal fiyatlarındaki normalleşmede görmekteyiz. 2022 yılı ortamında rekor düzeylere vasıl buğdayın kilogram fiyatı, Tahıl Koridoru Anlaşması sonrasında yüzdelik 40’ı aşan düzeyde düşüş göstermiştir.”

Nebati, Türk bankalarının zinde anamal tabanına sahip olduğunu, güven riski analizini dimdik tıpkısı şekilde yürüttüklerini ve zımnında faziletli etkin kalitesi bulunduğunu belirterek, bankacılık sektörünün sermaye yeterlilik rasyosunun yasal minimum oranının berenarı üstünde bulunduğunu ve taydaş ülkelere kıyasla erdemli seviyede olduğunu söyledi.

Türkiye’nin amme maliyesi ve borçluluk konularında de ferah durumda olduğunu vurgulayan Bitkisel, “Hükümetlerimiz döneminde finansal düzen bağı yeryüzü asıl önceliklerimizden biri olmuştur.” dedi.

“2022’birlikte bütçe açığımızın milli gelire oranı gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerden çok daha bağan seviyededir” diyen Nebati, 2022 yılında, 2018’den bilahare ilk defa faiz dışı fazla vermeyi başardıklarını bildirdi.

“Uyguladığımız finansal disiplin ve aktif borç yönetimi sonucunda düşük takanak yükü seviyelerini koruduk”

Hazne ve Maliye Bakanı Bitkisel, uyguladıkları finansal disiplin ve etkin borç yönetimi sonucunda düşük takanak yükü seviyelerini koruduklarını belirterek, “AKARSU tanımlı umumi dümen borç stokunun GSYH’ye oranı 2022 yılı üçüncü çeyreğinde yüzdelik 34,8’e gerilemiştir. Bu cesamet, Maastricht kriterinden ve KEZ ortalamasından haddinden fazla henüz düşüktür.” diye niteleyerek konuştu.

Türkiye’üstelik 2022 yılının üçüncü çeyreği itibarıyla toplanmış borcun GSYH’ye oranının global düzeyin çokça altında kaldığına meni eden Bitkisel, Türkiye’yi eleştiren ehlihibre ve siyasilerin, Türkiye’nin verilerini zat ülkelerinin verileriyle kıyaslaması gerektiğini vurguladı.

Türkiye Ekonomi Modeli’nin mali piyasalar üzerindeki etkisini birlikte anlatan Bitkisel, “Yatırımı, istihdamı, üretimi ve ihracatı odağımıza aldığımız Türkiye Ekonomi Modeli çerçevesinde, seçmeli krediler tarafından tüketimi değil, üretimi önceliklendiren aynı yaklaşım benimsedik. Düzey Korumalı Mevduat ürünü başta doğmak üzere TL tasarrufların özendirilmesi üzere yıpranmamış finansal enstrümanlar geliştirdik ve envestisman ortamının iyileştirilmesini amaçladık.” diyerek konuştu.

Bitkisel, söz konusu politikaların çalışkan kullanımı ile gelişigüzel muvazeneli ve sürdürülebilir nema elde etmeyi hedeflediklerini aktararak, “Modelimizi tasarlarken amacımız ayrıntılı tıpkı yaklaşımla istihdamı ve verimliliği artırmak, akan amal dengesinde çok isnat etmek ve eşit istikrarını sürekli bire bir şekilde hatırlamak olmuştur.” dedi.

“2022’nin ikinci yarısından itibaren döviz kurlarında istikrarı sağladık ve mali istikrarı sağlamlaştırdık”

Nureddin Nebati, Seviye Korumalı Mevduat ve Katılma Hesabı özellikle oluşmak için sonuç tıpkısı yılda devreye aldıkları enstrümanlarla pahal dolarizasyon sağladıklarını belirterek, “KKM ve arkası sıra yıl içre devreye aldığımız makroihtiyati tedbirlerin üstelik etkisiyle alelhusus 2022 yılının ikinci yarısından itibaren döviz kurlarında istikrarı sağladık ve finansal istikrarı sağlamlaştırdık.” diye konuştu.

Borsa İstanbul’daki yatırımcı sayısını artırarak yatırımcı tabanını genişlettiklerine bel eden Bitkisel, “Akıbet benzeri yılda Borsa İstanbul dolar bazında arz erdemli getiriyi sağladı.” dedi.

Türkiye’nin brüt rezervlerinin birlikte kebir miktarda çoğalma gösterdiğini kaydeden Nebati, “Brüt rezervlerimiz 2021 yılındaki 111 bilyon dolar seviyesinden 2022’da 127 milyar dolara yükseldi. Böylelikle rezervlerimiz serencam 8 yılın bildirme erdemli seviyelerinde seyretmektedir.” ifadesini kullandı.

Nebati, makroekonomideki başarıları yeni evlat üretimin desteklenmesi yönünde mefret adımlar atarak taçlandırdıklarını anlatım ederek, “Domestik elektrikli otomobilimiz olan Togg’un bodur ahit zarfında dizi film üretime geçmesi ilkin başlamak üzere ülkemizin ciddi hedefi adına elektrikli araçları yaygınlaştıracağız.” dedi.

Çağın yetişkin problemi olan abuhava değişikliğini engellemeye yönelik politikaları uygulamanın birlikte öncelikleri olduğunu vurgulayan Nebati, Türkiye’nin Paris Anlaşması’na canip olduğunu ve anlaşmanın gereklilikleri doğrultusunda 2053 yılına müteveccih açık muvaffakiyetsiz çıkarma hedefini açıkladığını anımsattı.

Panele, AP Türkiye Raportörü Nacho Sanchez Amor, Türkiye-SU Katışık Parlamento Komisyonu (KPK) Kayırıcı Başkanı, SELIM Öğür Kayseri Mebus İsmail Emrah Karayel, Türkiye’nin SUTAŞ Daimi Temsilcisi Sefirikebir Mehmet Eksiksizlik Bozay ile AP’deki çeşitli siyasi partilerden milletvekilleri, SUTAŞ Komisyonu yetkilileri, akademisyenler, hisse senedi dünyası ve diplomatik çevreler bile katıldı.