KARS’ta, Osmanlı anadan görme aile ve han mimarisi yapısında ayakta mütezayit ender eserlerden Ahmet Tevfik Vakur Konağı, ilgisizlik ve defineciler yüzünden harabeye döndü. Dış duvarları defolmak üzere olan konağın içerisi üstelik defineciler eliyle kazma küreklerle eşilerek mapus deşik edildi.
Kars Kalesi’nin batı yönündeki eteğinde mevcut han, Osmanlı mimarlık tarzında mensur edildi. Eğlek 19’uncu asır ortalarında Kars Valiliği yapan Ahmet Tevfik Ağırbaşlı’nın oturduğu ‘paşa konağı’ olarak birlikte biliniyor. İki eğik, mustatil düzenlenen ve cumbalı olan konak, kentte, akıbet dolaşma Osmanlı mimarisinin günümüze ulaşan sunu kilitsiz küreksiz sivil mimari örneğini taşıyor. Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün envanterinde bulunan Ahmet Tevfik Gösterişli Konağı’nın içre defineciler eliyle kontrol yapıldığı, camları, kapıları ve duvarlarının bire bir kısmının kırıldığı görüldü. Han şimdilerde bap bağımlılarının mekanı haline geldi.
Tarihi Ahmet Tevfik Kâmil Konağı’nın, bodur sürede ilaç alınmadığı takdirde, etrafındaki Osmanlı evleri kabilinden ağız ağıza yıkılarak kaybolacağını söyleyen şehrin sakat belediye başkanlarından Deneyimsiz Alibeyoğlu şunları kaydetti
Türkiye’nin evvel peynir müzesini müzakere ettiğimde orada Ahmet Tevfik Ağır Konağı’nın restore edilmiş minyatürünü gördüm. Çok adamakıllı. Ama aslı ise kenef halde. Başkanlığım döneminde Selçuki mimarisini canlandırma projemizi yapmıştık, kalenin eteğindeki gecekonduları boşalttık, vatandaşları TOKİ’den aldığımız konutlara yerleştirdik. Ahmet Tevfik Kâmil Konağı çivi başına Osmanlı eseri olduğu üzere bizim amacıyla çok mefret ve anlamlıydı. Burayı de kamulaştırdık ve yenileme çalışması başlatmıştık ama başkanlığımız bitti. Maalesef o günden bugüne, göz bakarak göre böylesine çok yüce bire bir yapıt yıkılmaya yüz tuttu. Bugün erte tamamen dökülüp gidecek, bizden bilahare gelen arkadaşlar burayı hamur bularak restore etmesi gerekiyordu ama artık kategorik hangi olursa olsun bura son demini yaşıyor, belki yağmurların başlaması, daha bile artması yahut kıştan sonraları karların erimesiyle bu arada bura tamamen yıkılacak. Ama bunu canlandırırsak, turizme açarsak bizim amacıyla haddinden fazla cesim ve manidar olacak.
Bölgeyi gezmeye mevrut Münevver Hususi, Kars küçük tarihi eserlere cemaat tıpkısı ilimiz. Ancak hangi yazık ki şöyle yahut böyle hiç kimse değerlendirip bereketli aynı şekilde bakımını ve onarımını yapmıyor. Efsus bağımlı güzellikleri öz ellerimizle kaybediyoruz. Daha önceleri hafriyat çalışmaları yapılıp hakeza yerler bozma ediliyor ama vaktiyle el atık olsaydı bu derece şeyler olmazdı diyerek konuştu.
Kars Kalesi eteklerinde işletmesi mevcut Rüstem Kahraman Demiral ise Buranın restore edilip tekrardan korunması geçişsiz. Buradan öğrenciler bile geçiyor, antrparantez biz bile burada esnafız, akşamları aileler geliyor ve mevrut aileler buradan korkarak geçiyor. Giderek harap ayrımsız ağıl geldi restore edilse, toparlansa, derlense elan üstelik gür olur dedi
Üniversite öğrencisi Esra Akkuş dahi Bu şehrin çoğu sokakları ve yerleri bu durumda. Bizim filhakika muvasala sıkıntımız olduğu için bu yoldan hep gidip geliyoruz ve bura korkutmuyor değil açıkçası. Erişim açısından servislerin elan tehlikeli olması bizim üzere bile gür tamam, alelhusus kışın haddinden fazla etki çekiyoruz. 2 yıldır okuyorum ego burada amma herhangi bir gelişme göremedik. Antrparantez en azından tarihi değerlerimize eş çıkmamız gerekiyor ifadesini kullandı.
