KÖKSAL SAYIN – Sivas’ın Suşehri ve Erzurum’un İspir ilçesi beyninde coğrafi belen tescilli arık fasulye dolayısıyla rakiplik yaşanıyor.

İspir kuru fasulyesi 31 Aile 2011’de, Suşehri sıska fasulyesi ise 10 Haziran 2022’de Türk Nişancı ve Bellik Kurumunca tescillendi.

Suşehri’nde Kösedağ’ın töz sularıyla 1600 yükselti ve üstünde yetiştirilen zayıf fasulye, İstanbul, Ankara ve Samsun başta olmak amacıyla Türkiye’nin ciharıyek yanından kâm görüyor.

İlçede Çataloluk özellikle girmek amacıyla Aşağıakören ve Yukarıakören köylerinde yetiştirilen fasulye, lezzeti, ayrıntılı müddet saklanabilmesi ve pişirme süresinin kısalığıyla öne çıkıyor.

İspir sıska fasulyesi ise ilçenin 60 mahallesinde yetişiyor. Er pişimi ve pişince da kavkı atmasıyla öne sâdır fasulye, görgüsüz sindirimi ve lezzetiyle yeğleme ediliyor.

Karadeniz ve Maşrık Rum bölgeleri ilkin olmak amacıyla Türkiye’nin ciharıyek yanına satılan İspir ark fasulyesi, gurbetçiler eliyle bile Avrupa’ya götürülüyor.

“İspirliler, bizim fasulyemizi satarlar”

Suşehri Kültür Odası Başkanı Yakup Özata, AA muhabirine, sunma güzeli fasulyenin Çataloluk bölgesinde yetiştiğini belirtti.

Fasulyenin mayısta ekildiğini ve eylülde hasadına başlandığını anlatan Özata, hasada kadar 3-4 el çapalandığını, 7-8 defa dahi sulandığını söyledi.

Özata, ilçede yetiştirilen fasulyenin ayraç haline geldiğini dile getirerek, “Fasulyemiz, kestirmece 2 yıl dayanır. Buranın fasulyesi 20 dakikada pişer. Çokça içimli evet, yedikçe yemek istersiniz, bombe yapmaz.” dedi.

Suşehri ark fasulyesinin bu yaz coğrafi işaretle tescillendiğini hatırlatan Özata, bundan sonra çıktı istihsal fora etmek üzere ceht harcayacaklarını vurguladı.

Özata, İspir fasulyesi ile rekabet halinde olduklarına değinerek, şunları kaydetti:

“İspir fasulyesini biz beğenmeyiz, bunu dahi arz dolgunca Karadeniz bilir. Karadeniz tarafına çokça yapıt veririz. İspirliler, ‘Suşehri fasulyesi’ diye niteleyerek bizim fasulyemizi satarlar, bu aynı cins, bunu şahsen gördüm. Pazarda İspir fasulyesine ‘Suşehri fasulyesi’ diye niteleyerek yazmışlar. Yani zat fasulyesine bizim adımızı veriyorlar. Bizimkiler şeker hastalığı fasulye. İspir fasulyesi da benzeri ebatta. Kişi fasulyemizi benzeri görüşte anlıyorum. Fasulyemiz adi tamam, çabuk pişer, şişer, onların anca değil serttir, geç pişer.”

Çataloluk köyünde canlı ve 6 dönüm araziye Suşehri fasulyesi eken çiftçi Mustafa Yara ise “Fasulyeyi Türkiye geneline tezce tezelden rastgele yere gönderiyoruz. Alelhusus Samsun, İstanbul, Ankara’dan müşterilerimiz var, çok de memnunlar. Düzlük ve çevresine izzetüikram eden gine bire bir elan istiyor. İspir fasulyesiyle lezzet kendisine haddinden fazla nazik fark var. Boyları kolaylıkla şipşak birbirine mail. Pişme adına bizimki az buçuk henüz er pişer. Lezzetlidir, bizim ark fasulyenin içine ten koymaya gerek namevcut. Filhakika tarladan çıkmadan siparişlerimizi alıyoruz, taleplere el yetişiyoruz.” ifadelerini kullandı.

Çiftçi Ahmet Şiddetli da bu yıl 2 dönüm araziye fasulye ektiğini ve 500 kilo yayın aldığını dile getirerek, “Bizim fasulyemiz henüz güzelce pişiyor. Fasulyenin siparişlerini tarladan çıkarmadan istiyorlar.” dedi.

“İspir denildiği antlaşma fasulye akla dirimlik”

İspir Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Süphan Atmaca Feyizoğlu ise ünlü İspir fasulyesini hem lanse etmek hem da aksata payını artırmak için çalıştaylar düzenlediklerini, bakliyat eleme ve paketleme fabrikası kurduklarını söyledi.

Coğrafi belen öncesi yaklaşık 40 titrem fasulye üretildiğini rapor eden Feyizoğlu, “Coğrafi meni ve tanıtımlardan sonra üretimimiz kısaca 200 tona büyüklüğünde yükseldi ve temenni üstelik fazlalaştı. Imdi fasulyemiz, alelhusus gurbetçiler tarafından Avrupa’dan de isteniyor.” dedi.

Feyizoğlu, çöz piyasa ve mikro dışından temenni artınca vatandaşların dahi üretimde iştahlı ayla geldiğini vurguladı.

Üretimin kaza ekonomisine majör katkı sağladığını ifade fail Feyizoğlu, şöyle devam etti:

“İlçe ekonomimize yüzdelik 20-30 aynı ulama sağlanıyor. Dışarıda etkili İspirliler bile ekilmeyen arazilerini ekmeye başladılar. Nereden baksan 60 mahallemizde bu fasulye yetişiyor. Yüksek itilaf ve suyu sevimsiz olan kesimlerde haddinden fazla güzel dahi fasulyemiz oluyor. İspir’in yarısı, bu işten ek derece olarak namına dirimsel sağlıyor.”

“İspir fasulyesinin protein değeri çoktur.” diyen Feyizoğlu, “İspir” denildiği zaman “İspir fasulyesi”nin akla geldiğini, bunda birlikte hem fasulyenin lezzetinin hem birlikte tanıtımların iri katkısının olduğunu belirtti.

Feyizoğlu, Türkiye’nin seçme yerine satışı yapılan fasulyenin, imdi Karadeniz ve Maşrık Rum bölgelerinden kâm gördüğünü kaydetti.

Esnaf Mustafa Yürek bile İspir fasulyesinin çok ünlü olduğunu belirterek, “Bu, ateş fasulyesidir ve haddinden fazla lezzetlidir. Eşi ve tıpkı birlikte yoktur.” dedi.